Geschiedenis

Het leerhuis
Leerhuis is een begrip afkomstig uit de joodse traditie (beth midrash). In een leerhuis komen mensen bij elkaar om te ‘lernen’, d.w.z. op Joodse wijze de Tenach (plm. het oude testament op Joodse manier geordend) te lezen, te bediscussieren en te begrijpen met het oog op practisering in het eigen leven. Het is geen school, waar nadruk ligt op kennis en wetenschap, maar een vormingsinstituut. Het is niet iets voor alleen geleerde mensen. Centraal staat ‘het vragen’, waarbij men als leraar en leerlingen zoekt naar het belang van de joodse geestelijke traditie ten behoeve van de tijd waarin men leeft.
Het leerhuis in zijn moderne vorm stamt uit het Duitsland van de twintiger en dertiger jaren, toen Franz Rosenzweig het ‘Freien Jüdischen Lehrhaus’ leidde, waar ook zijn vriend Martin Buber nauw betrokken was. Het richtte zich met name ook op de seculiere Joodse burgers en had geen binding met joodse stromingen zoals de orthodoxie, het liberalisme of het zionisme.

Leerhuizen in Nederland
In Nederland achtte Rabbijn Yehuda Aschkenasy – telg uit een oud Oosteuropees rabbijnengeslacht – het na de catastrofe van de Shoah van essentieel belang om het Jodendom en zijn rijke leertraditie in een wijde kring van ook niet-joodse geïnteresseerden bekend te maken, met name aan de christenen, die als het ware gezien konden worden als van hun bronnen vervreemd geraakt. Hij zag het als zijn roeping om als rabbijns leraar buiten de Joodse kring te treden.
Hij heeft een enthousiaste groep leerlingen gekregen en heeft als het ware school gemaakt. Vele jaren is hij ook als bijzonder hoogleraar actief geweest. Onder zijn auspiciën is in de zestiger jarende Folkertsmastichting voor Talmoedica opgericht, die zijn materiële basis in een statige villa in Hilversum kreeg en nog steeds kan men daar allerlei Joodse studie verrichten.

Leerhuis in Arnhem
Onder leiding van Yehuda Aschkenasy is in 1965 in Arnhem een leerhuis gestart en vele jaren is hij daar de leraar geweest, omringd door een trouwe schare leerlingen. In het begin van dit decennium is zijn taak overgenomen door Rabbijn dr. Tzvi Marx (1942). Geboren in Frankrijk, geschoold aan de beroemde Yehiva University in New York, lange tijd in Israël gewoond en gewerkt hebbend, gepromoveerd bij prof. Aschkenasy, woont Tzvi Marx al jaren in Nederland waar hij een gewild leraar en spreker is.
In het Arnhemse leerhuis is het traditie geworden om per jaar een onderdeel van de Tenach te kiezen. In een reeks van 12 sessies (6 tussen zomer en jaarwisseling, 6 van jaarwisseling tot zomer) komt dat stuk van de Joodse bijbel grondig aan de orde. De leraar behandelt de tekst met uitvoerige uitweiding naar de hebreeuwse tekst en puttend uit de bronnen van tweeduizend jaar rijkgeschakeerd commentaar van oude en nieuwe Joodse wijzen. Daarbij bevraagt hij de cursisten op hun eigen mening of visie op de inhoud en op de commentaren.